W poszukiwaniu siebie- znaczenie zdrowej osobowości i higieny psychicznej
"Radość serca wychodzi na zdrowie, duch przygnębiony wysusza kości"- Księga Przysłów 17,22
W poszukiwaniu siebie - znaczenie zdrowej osobowości i higieny psychicznej.
Okoliczności psychologiczne towarzysza człowiekowi przez całe jego życie, w zdrowiu i chorobie.
Wiemy, jak duże znaczenie dla późniejszego funkcjonowania ma dzieciństwo, od najwcześniejszych momentów- zaspokojenie lub nie, psychicznych potrzeb miłości, bezpieczeństwa, szacunku i uznania. Wprawdzie konstytucje układu nerwowego dziedziczymy, ona wyznacza tez nasz temperament, ale osobowość- rozumiana jako specyficzne zorganizowany, właściwy tylko jednej osobie zespół cech intelektualnych, emocjonalnych, temperamentalnych i wolicjonalnych- rozwijamy, kształtujemy przez całe nasze życie (określenie wg. N. Sillamy, autora „Słownika psychologicznego”). Na kształt osobowości wpływają także, oprócz cech wrodzonych (np. wspomniana już konstytucja układu nerwowego), cechy nabyte, modelowane przez środowisko, wychowanie, na które człowiek w określony sposób odpowiada- reaguje. Przykre doświadczenia osobiste- zwłaszcza w obszarze emocji i uczuć są niejednokrotnie powodem tzw. „zranień emocjonalnych”, czyli negatywnych doznań w tej sferze, co wpływa destrukcyjnie na zdrowie psychiczne.
Osobowość kształtujemy w procesach ciągłych- okresami newralgicznymi są: dzieciństwo, dojrzewanie, a także czas menopauzy, czy andropauzy.
Dlaczego zdrowa osobowość jest tak ważna? Pozwala bowiem nam optymalnie funkcjonować, warunkuje kondycję zdrowia psychicznego. jakie są kryteria zdrowej osobowości? Psychologowie podkreślają, ze akceptacja siebie, zdolności do poświęcania swojej energii i myśli- celom istotnym w znaczeniu społecznym (S.M. Jourard). Inne warunki, sformułowane przez G.W. Allporta to: zainteresowania wynikające poza własne ciało i dobra materialne, obiektywna ocena własnej osoby- z dystansem i żartem z siebie, poczucie humoru jest bowiem znakiem obiektywizmu wobec siebie. Człowiek o zdrowej osobowości posiada nadrzędną filozofię życia, np. natury religijnej oraz zdolności do postawy współczucia wobec wszystkich istot żywych, empatię.
K. Dąbrowski akcentuje znaczenie zdolności do serdecznego i przyjaznego kontaktu z innymi. Ukoronowaniem rozwoju psychicznego człowieka jest samorealizacja. Czym jest? A.H. Maslow określa człowieka samorealizującego się, jako akceptującego siebie i innych, o pozytywnym stosunku do siebie i świata, nawiązującego bliskie relacje z innymi, oparte na miłości, braterstwie. Ma, wyzbyte złośliwości, poczucie humoru, zmysł etyczny i zdolności twórcze. Koresponduje to z regułami higieny psychicznej, które, w moim doświadczeniu psychologa, są niezmiernie ważne: akceptacja siebie, pozytywne myślenie, poczucie własnej wartości i godności, adekwatna samoocena, otwarta, przyjazna komunikacja z innymi ludźmi oraz cele i wartości, które nadają życiu sens.
Psychologia może stać się ratunkiem dla osób, które poprzez zaburzone dzieciństwo, czy dorastanie mają ukształtowane nieprawidłowe schematy poznawczo-emocjonalne, brak wiary w siebie, niskie poczucie własnej wartości, czy negatywizm. poprzez oddziaływania terapeutyczne można wzmocnić własne „ja”, pozytywne nastawienia, pozytywne myślenie, poprawić zdolność komunikowania się z innymi (myśli, emocje- uczucia), otwartość.
Są techniki terapeutyczne poprawiające akceptacje siebie, uczące miłości do siebie (w dobrym znaczeniu). negatywne nastawienia psychiczne do własnej osoby i innych, negatywne myślenie czy negatywne emocje mogą przynosić wiele konfliktów, napięć psychicznych, stresu. To możemy zmieniać. Można poprawiać mankamenty urody- medycyna estetyczna dysponuje ogromnymi możliwościami, ale aby być szczęśliwym, człowiek może rozwijać, przede wszystkim swoja duchowość, samorealizować się, dbać o swoją higienę psychiczną. Życzmy sobie, aby stawać się duchowo coraz bogatszymi, niech zdrowa osobowość zapewni nam możliwości samorealizowania się i radość życia.
Ewa Jacuńska
